Kneedmachine

(Sorry just in Dutch this time)
In onze vakantie brachten we ook een bezoek aan het stadje Pitigliano. Het was een lange, veelal slingerende weg ernaar toe door de heuvels en dan ineens als je een scherpe hoek om komt -PAF- daar ligt het, werkelijk adembenemend, hoe vaak ik het ook al op foto's had gezien. In een flits besef je dat je moet stoppen om NÚ een foto te maken, dus manlief duikt de eerste de beste inham in (hij wordt daar -noodgedwongen- steeds beter in!). Er zat een rood-wit lint voor omdat wij natuurlijk niet de eerste toeristen waren die langs kwamen die de plotselinge drang tot fotograferen niet meer konden bedwingen. Er zaten een aantal oude italiaanse mannetjes op stoeltjes op de hoek sterke verhalen op te hangen en één van hen hield gelukkig welwellend het lint even voor ons omhoog, zodat wij ons ongegeneerd konden vergapen: Pitigliano is één van de zogenaamde 'città del tuffo' (stadjes van tufsteen) en je vraagt je meteen onwillekeurig af wíe er in die huizen aan de buitenkant durft te wonen. Na (eindelijk) een parkeerplaats te hebben gevonden zijn we het stadje gaan verkennen.

In Pitigliano woonde vanaf de 15e eeuw zo'n grote Joodse gemeenschap daar dat het wel 'Piccola Gerusalemme' (klein Jeruzalem) werd genoemd en zo heet het nu nog, ookal wonen er niet veel Joodse families meer. Een wirwar van smalle straatjes met trappen steil omhoog en omlaag, waar gemotoriseerd verkeer alleen mogelijk is met de beroemde driewieler-auto, de APE.

Ik heb een reisgidsje bij me waar de bezienswaardigheden in staan en vaak staat er ook bij waar je het beste kan eten, slapen, wijn kopen en dergelijke. En bij sommige plaatsjes ook een tip van een uitzonderlijk goede ijssalon of een zoete specialiteit van een bakker aldaar. In mijn boekje stond dat ik absoluut naar de "Panificio del Ghetto" moest om een 'sfratto' te gaan halen, een typisch product van de stad.

Zo gelezen zo gedaan en we vonden de bakkerij al snel. En we kochten daar "uno Sfratto" ...het zag er uit als een stuk van een bezemsteel van zo'n 30 centimeter lang en voelde zwaar aan. Volgens ons boekje was hij gevuld met honing, noten, citroen, sinaasappel en nootmuskaat. We hebben hem later met een primitief zakmesje in stukjes gesneden en hij was werkelijk..... mmmmm over-over-overheerlijk.... En dus jammer dat we dat pas toen ontdekten en de weg terug naar de bakkerij te lang was om er nog één of meer te kopen. Ze zijn volgens mij enorm lang houdbaar en niet breekbaar en dus makkelijk mee te nemen. Dit voor iedereen die ooit langs deze bakkerij komt in de toekomst!

Nou begin je je af te vragen waarom de titel 'Kneedmachine' er eigenlijk bovenstaat. Tja sorry, ik ben ook wat lang van stof bij mijn 'inleiding' (nou ja inleiding) ik geef het toe, dat krijg je als je enthousiast wordt door de herinneringen. Maar goed nu nog even ter zake. In Klein Jeruzalem bezochten we (deels ondergronds) diverse ruimten die de Joden daar gebruikten voor dagelijkse dingen als baden, wijn maken, ververij, slachthuizen etc.

Daar zagen we ook deze opstelling in de bakkerij. Het is een KitchenAid van lang geleden. Het heet een "Gramola" en bestaat uit een gemetselde bak met hardstenen blad en een lange stok die met een soort scharnierend punt. Met behulp van het gewicht van de persoon die er mee werkte, werd zo de massa van water en meel bewerkt. Te zien op de foto die erbij hing.

In deze bakkerij werden overigens vooral 'azzime' (matzes) gemaakt, maar later zag ik in een broodbakboek een zelfde soort toestel staan en werd dus op meerdere plaatsen gebruikt. Misschien kennen jullie dit apparaat allang, maar ik had het nog nooit gezien en vind het een hele mooie vinding, die eenvoudig is en goed werkt(e) en wie weet een idee voor degenen die de KitchenAid en consorten te duur vinden.